Finanse dla niefinansistów a analiza finansowa

Zagadnienia finansowe wcześniej czy później dotykają wszystkie osoby związane z przedsiębiorstwem. Trudno wskazać działanie, które nie przekłada się na przychody, koszty, wpływy i wydatki. Jednocześnie pojęcia wykorzystywane przez finansistów nie zawsze są właściwie rozumiane, przez co osoby postronne, korzystając z przygotowywanych opracowań, mogą na ich podstawie podejmować decyzje dalekie od optymalnych.

Dowodu na prawdziwość powyższej obserwacji dostarcza analiza finansowa. Wiele osób czyta przygotowywane w jej ramach analizy wskaźnikowe nie biorąc pod uwagę, że zdecydowana większość wskaźników liczona może być na różne sposoby. Za przykład niech posłuży wskaźnik ROE (ang. return on equity), którego wartość w zamyśle wskazywać ma  zyskowność kapitału własnego.

W praktyce wskaźnik wykorzystywany jest przez różne podmioty:
·         właściciele i zarządzający tworzą w oparciu o niego systemy motywacyjne,
·         inwestorzy przy jego pomocy oceniają atrakcyjność spółek (wskaźnik zamieszczany jest w tabelach z notowaniami giełdowymi).

Zgodnie z literaturą przedmiotu, wskaźnik liczony jest jako relacja zysku netto do kapitału własnego. W praktyce sytuacja może się jednak łatwo skomplikować. Załóżmy, że spółka Alfa w ostatnim okresie pochwalić się może wynikami zamieszczonymi w tabeli 1. Ile w tej sytuacji wynosi ROE?


Tabela 1. Zysk netto i kapitał własny spółki Alfa

Wyszczególnienie	31.12.2008	31.12.2009	31.12.2010
Kapitał własny	900	1 050	1 175
w tym: zysk netto	120	150	200

 Sposób uzyskania odpowiedzi tylko pozornie jest prosty. Wprawdzie wskaźnik liczony będzie ze wzoru:


Pytanie jednak, np. dla zysku netto z 2010 roku, która wielkość podstawiona zostanie do formuły jako kapitał własny?


Rozwiązania są co najmniej trzy:
·         Kapitał własny z 31.12.2010,
·         Średni kapitał własny z 31.12.2009 i 31.12.2010
·         Kapitał własny z 31.12.2010 pomniejszony o zysk netto z 2010.

W praktyce najczęściej spotykany jest pierwszy sposób, przy czym pomija on dwa ważne zagadnienia:
·         Zysk netto jest częścią kapitału własnego. Wykorzystywanie w tym samym wskaźniku zysku i kapitału z jednego bilansu daje raczej informacje o udziale zysku w kapitale własnym niż bezpośrednio o rentowności.
·         Zysk jest wielkością dla danego okresu (np. za rok 2010), a kapitał wielkością na konkretny dzień (np. 31.12), przez co łatwo w nim o dane przypadkowe. Stąd w wielu podręcznikach do analiz zachęca się, aby porównując tego typu dane, wielkości z bilansu ujmować jako dane uśrednione.

Konsekwencje modyfikacji obliczeń zamieszczono w tabeli 2.


 Tabela 2. Wskaźniki ROE spółki Alfa

Wyszczególnienie	31.12.2008	31.12.2009	31.12.2010
Kapitał własny	900	1 050	1 175
w tym: zysk netto	120	150	200
ROE 1	13,33%	14,29%	17,02%
ROE 2	x	15,38%	17,98%
ROE 3	15,38%	16,67%	20,51%

gdzie: ROE 1 = zysk netto n / kapitał własny 31.12.n; ROE 2 = zysk netto n / ((kapitał własny 31.12.n + kapitał własny 31.12.n-1)/2); ROE 3 = zysk netto n / (kapitał własny 31.12.n – zysk netto n)

Porównując różne podmioty, zwłaszcza bazując na danych różnych kontrolerów i analityków finansowych, trzeba koniecznie upewnić się, że stosują oni tę samą metodę. Analityk oceniając spółkę Alfa może powiedzieć, że miała ona w 2010 roku rentowność kapitału własnego prawie 18%. Jeśli inny analityk powie, że oceniana przez niego spółka Delta rentowność miała na poziomie 16%, nie znaczy to wcale, że musiała być gorsza. Po prostu mogły zostać zastosowane różne metody. Ale i w ramach oceny tego samego podmiotu łatwo wyobrazić sobie sytuację, gdy w sprawozdaniu zarządu przeczytamy, że 2010 roku rentowność kapitału własnego wyniosła ponad 20,5%, podczas gdy biegły rewident napisze, że wskaźnik ROE dla badanego podmiotu wyniósł 17%. Co ciekawe, żaden z nich nie mija się z prawdą. Byłoby tak, gdy rewident upierał się, że każde 100 zł zainwestowane w kapitał własny przyniosło 17 zł zysku netto.

Sprawa dodatkowo komplikuje się, jeśli wskaźnik ROE posłużyć ma jako część systemu motywacyjnego, a od jego wielkości uzależniona będzie np. premia dla zarządu. Biorąc pod uwagę wykres 1, łatwo zauważyć, że wybór metody liczenia wskaźnika ma duże znaczenie. Nie przedstawia on bowiem trzech wyników trzech różnych spółek, ale rentowność kapitału własnego spółki Alfa w roku 2010.

Wykres 1. Rentowność kapitału własnego spółki Alfa za rok 2010
 



Na zakończenie proponuję zwrócić uwagę na tabelę 3. Zamieszczono w niej ranking spółek wchodzących w skład WIG20 sporządzony ze względu na wskaźnik ROE obliczony przez portal Pulsu Biznesu.


 Tabela 3. Ranking spółek z WIG20 ze względu na ROE

Lp.	instrument	kurs	ROE	Lp.	instrument	kurs	ROE
1	KGHM	182.00	32.01	11	LOTOS	45.96	10.94
2	KERNEL	74.80	22.52	12	BRE	339.50	9.82
3	PBG	135.80	18.86	13	ASSECOPOL	49.20	9.64
4	PKOBP	43.71	15.06	14	GETIN	13.80	9.50
5	CEZ	154.00	13.44	15	HANDLOWY	97.55	8.57
6	PGNIG	4.16	13.15	16	PGE	24.00	8.13
7	PEKAO	171.00	12.73	17	TAURONPE	6.43	5.20
8	PKNORLEN	51.90	12.14	18	GTC	18.25	4.16
9	TVN	16.56	11.95	19	TPSA	17.75	0.07
10	BOGDANKA	111.80	11.73	20	PZU	374.30	0.00

Źródło: opracowanie własne na podstawie: www.pb.pl

 Najlepsza wydaje się spółka KGHM. Czy po lekturze niniejszego artykułu możesz mieć pewność, że tak jest w istocie? Inna sprawa, czym spowodowana jest wysoka zyskowność. Niespodziewanym wzrostem cen produktów, dobrym zarządzaniem, a może zmniejszeniem budżetów szkoleniowych, marketingowych i likwidacją aktywów? Ale to już są tematy szczegółowo analizowane na naszych szkoleniach…


 FINANSE DLA MENEDŻERÓW NIEFINANSISTÓW
I Termin: 13 - 14 lutego 2014r., GDAŃSK
II Termin: 20 - 21 marca 2014r., POZNAŃ
III Termin: 27 - 28 marca 2014r, KRAKÓW
IV Termin: 3 - 4 kwietnia 2014r, WARSZAWA
V Termin: 10 - 11 kwietnia 2014r, WROCŁAW



BusinessHouse
Al. Wilanowska 7A/32, 02-765 Warszawa
tel.: +48 22 244 25 42, fax: +48 22 244 25 10
e-mail: office@businesshouse.pl
http://www.businesshouse.pl/

2. drukuj

« strona główna | archiwum » « poprzedni | następny »